Aclaíocht agus tú ag teacht chugat féin ó COVID-19

Gnáthrud é a bheith ag brath tuirseach nó lag, nó faoi ghiorra anála agus tú ag teacht chugat féin ó COVID-19. Ach d’fhéadfadh sé a bheith ina chuidiú agat do chuid ama a thógáil agus tú ag teacht chugat féin, mar aon le spriocanna beaga a shocrú duit féin. 

Ná bíodh imní ort má bhraitheann tú níos tuirsí agus má tá níos lú fuinnimh agat ná mar is gnách. Gnáthrud é sin tar éis ionfhabhtuithe víreasacha ar nós COVID-19.

Airíonn cuid mhaith daoine níos fearr roinnt laethanta nó seachtainí tar éis dóibh ionfhabhtú COVID-19 a chur díobh. Tagann formhór na ndaoine chucu féin laistigh de 12 seachtaine. Ach bíonn tuirse ar roinnt daoine go ceann tréimhse níos faide. Táimid fós ag foghlaim faoi éifeachtaí fadtéarmacha COVID-19.

Siomptóim a d’fhéadfadh cur isteach ar do phleananna aclaíochta

Féadfaidh fadhbanna sláinte coitianta a bhaineann le COVID-19 cur isteach ar cé chomh maith agus is féidir leat aclaíocht a dhéanamh.

Ina measc tá:

• giorra anála
• réama a ghlanadh - féadfaidh sé sin a bheith ag brath ar an gcaoi a ndeachaigh an víreas i bhfeidhm ort
• traochadh (tuirse) agus easpa fuinnimh
• laige matáin agus righneas alt

Siomptóim COVID-19 a chóireáil

Tosaigh go mall

Déanann gníomhaíocht choirp rialta maitheas duit ach seans go dtógfaidh sé am sula mbeidh tú ar do sheanléim arís.

Thar an gcéad cúpla seachtain, ba cheart duit:

• tosú go mall agus gníomhaíochtaí nua a thabhairt isteach de réir a chéile 
• spriocanna réalaíocha a leagan amach duit féin gach seachtain 
• sos a thógáil nuair a bhraitheann tú tuirseach
• rudaí a dhéanamh ar do luas féin – ná déan comparáid idir tú féin agus daoine eile

Comhairle faoi do chuid fuinnimh a chaomhnú tar éis COVID-19

Gearr siar má thugann tú faoi deara go mbíonn an-tuirse ort agus nach féidir leat gnáthrudaí laethúla a dhéanamh go ceann lá nó dhó tar éis duit a bheith i mbun gníomhaíocht choirp.

Ná cuir le do chuid gníomhaíochta go dtí:

• gur féidir leat leibhéal gníomhaíochta a choinneáil gan na siomptóim atá ort éirí níos measa
• go mbraitheann tú gur féidir leat beagán níos mó a dhéanamh

Cén chaoi do ghníomhaíochtaí a phleanáil, a chur in ord tosaíochta agus a dhéanamh ar do luas féin má tá sé ag dul deacair ort teacht chugat féin

Má tá giorra anála ort

Is tábhachtach monatóireacht a dhéanamh ar do chuid anála agus tú i mbun aclaíochta. Ba chóir duit aclaíocht a dhéanamh ar leibhéal atá tú fós in ann labhairt ach a chuireann beagán giorra anála ort mar sin féin.

Giorra anála tar éis COVID-19 a bheith ort

Siúl

Tá siúl ar cheann de na bealaí is éasca, ach is fearr, chun do neart agus d'fholláine a fháil ar ais. 

Socraigh spriocanna beaga réasúnta ar dtús, mar shampla, siúl go ceann 5 go 10 nóiméad. Má tá tú an-lag, d'fhéadfadh sé a bheith mar sprioc agat siúl go dtí an leithreas.

Déan iarracht do shiúlóid a phleanáil ionas go mbeidh áit éigin agat chun sos a ghlacadh má bhraitheann tú tuirseach nó faoi ghiorra anála. D'fhéadfadh binse nó balla a bheith i gceist leis sin.

Cuir leis an méid ama a chaitheann tú ag siúl de réir a chéile. Mar shampla, d’fhéadfá dul ag siúl go ceann 5 nóiméad sa lá i seachtain 1 agus 10 nóiméad sa lá i seachtain 2. Ach déan gach rud ar do luas féin.

Cleachtaí mura bhfuil tú in ann do theach a fhágáil

B'fhéidir go bhfuil tú san ospidéal nó nach féidir leat do theach a fhágáil. Ach is féidir leat roinnt gníomhaíocht choirp a chur san áireamh i do ghnáthamh laethúil mar sin féin.

Tá sé tábhachtach a bheith gníomhach agus gan tréimhsí fada a chaitheamh sa leaba. Is féidir leis sin cabhrú leat teacht chugat féin níos tapúla - ó thaobh coirp agus meabhrach de.

Cleachtaí le tús a chur leis

Is féidir leat na cleachtaí seo a leanas a dhéanamh i do chathaoir, sa bhaile nó san ospidéal.

I gcás cuid de na cleachtaí, beidh cathaoir a bhfuil tacaí sciatháin aici ag teastáil uait.

Máirseáil i do shuí

1. Suigh suas díreach sa chathaoir agus cuir do chosa go cothrom ar an urlár. 
2. Ardaigh glúin amháin le go mbeidh do chos ardaithe den urlár.
3. Cuir do chos síos ar an urlár arís go deas réidh.
4. Déan an cleachtadh 20 uair in aghaidh na coise.

Ardú coise agus tú i do shuí

1. Suigh suas díreach sa chathaoir agus cuir do chosa go cothrom ar an urlár.
2. Ardaigh do chos amach os do chomhair go dtí go mbeidh do chos díreach.
3. Coinnigh mar sin ar feadh 3 soicind í.
4. Cuir do chos síos ar an urlár arís go deas réidh.
5. Déan an cleachtadh 10 n-uaire in aghaidh na coise.

Éirí i do sheasamh

1. Suigh suas díreach sa chathaoir. Cuir do chosa go cothrom ar an urlár agus leag do lámha ar na tacaí sciatháin.
2. Brúigh síos ar do lámha agus seas suas.
3. Ísligh thú féin isteach sa chathaoir arís go deas mall.
4. Déan an cleachtadh 10 n-uaire.

Lámha rámhaíochta

1. Suigh suas díreach sa chathaoir agus cuir do chosa go cothrom ar an urlár.
2. Ardaigh do lámha ionas go mbeidh do lámha in aice le do ghuaillí.
3. Brúigh do lámha díreach amach os do chomhair - ba chóir go mbeadh do lámha comhthreomhar leis an urlár.
4. Tabhair do lámha ar ais go dtí do ghuaillí.
5. Déan an cleachtadh 10 n-uaire.

Ardú ladhracha

1. Suigh suas díreach sa chathaoir agus cuir do chosa go cothrom ar an urlár.
2. Agus do shála a gcoinneáil agat ar an urlár, ardaigh do mhéara coise aníos ón urlár.
3. Cuir do mhéara coise síos ar an urlár arís go deas réidh.
4. Déan an cleachtadh 20 uair.

Cos chliathánach

1. Seas suas díreach agus do lámha in aghaidh balla nó greim á breith agat ar dhroim cathaoireach.
2. Agus do chos á coinneáil díreach agat, ardaigh do chos i leataobh.
3. Cuir do chos síos arís go deas réidh.
4. Déan an cleachtadh 15 huaire in aghaidh na coise.

Cleachtaí seasaimh

Má bhí tú san ospidéal, inseoidh d’fhisiteiripeoir duit má tá tú réidh chun na cleachtaí ardchéime seo a leanas a dhéanamh.

Cos siar

1. Seas suas díreach agus greim láimhe á breith agat ar bharra nó ar dhroim cathaoireach.
2. Agus do chos á coinneáil díreach agat, ardaigh do chos taobh thiar díot.
3. Cuir do chos síos arís go deas réidh.
4. Déan an cleachtadh 15 huaire in aghaidh na coise.

Ardú glúine

1. Seas suas díreach agus greim láimhe á breith agat ar bharra nó ar dhroim cathaoireach.
2. Sín do lámha amach go hiomlán le go mbeidh an oiread spáis agus is féidir idir tú féin agus an balla nó an chathaoir.
3. Ardaigh glúin amháin suas os do chomhair chomh hard agus is féidir leat.
4. Cuir do ghlúin síos arís go deas réidh.
5. Déan an cleachtadh 15 huaire in aghaidh na coise.

Ardú sáile

1. Seas suas díreach agus greim láimhe á breith agat ar bharra nó ar dhroim cathaoireach.
2. Ardaigh do shála le go mbeidh tú ag seasamh ar bharr do mhéar coise.
3. Cuir do shála síos arís go deas réidh.
4. Déan an cleachtadh 20 uair.

Tuilleadh cleachtaí

Nuair a bheidh tú in ann aige, is féidir leat tuilleadh cleachtaí a dhéanamh i do ghnáthamh laethúil.

Tuilleadh cleachtaí is féidir leat a dhéanamh taobh istigh a bhaineann le:

• cothromaíocht
• solúbthacht
• neart

Lean ort a bheith gníomhach tar éis duit teacht chugat féin. Déan iarracht dul ag siúl go ceann 30 nóiméad ar a laghad cúig lá sa tseachtain. Seiceáil le do ghiomnáisiam nó le do chlub spóirt áitiúil an bhfuil gníomhaíochtaí ar spéis leat iad ar fáil iontu. Mar shampla, grúpa siúlóide áitiúil.

D’fholláine a fheabhsú